28 Ekim 2019 Pazartesi

KANGAL Köpek Yetiştiriciliği TİGEM



Köpek Yetiştiriciliği




1-TARİHÇESİ

Kangal çoban köpeği, Anadolu insanının yüzyıllar boyu çobanın yanında onun sürüsünü kötü niyetli kimselerden ve vahşi hayvanlardan korumuş bir köpek ırkıdır. Babiller zamanından beri varlığı bilinmektedir. Bu köpekler savaş köpeği olarak kullanıldığı gibi, at ve aslan avında da kendisinden yararlanılmıştır.Çeşitli arkeolojik kayıtlarda, Osmanlı İmparatorluğu dönemi arşivlerinde ve Evliya Çelebi 'nin Seyahatnamesi'nde Kangal çoban köpeğinin varlığı kanıtlanmıştır.
Osmanlı İmparatorluğu döneminde Kangal köpeği pedigrili bir şekilde yetiştirilmiştir. Ayrıca çoban köpeği olarak kullanılmıştır. Osmanlı İmparatorluğu'nun parçalanmasından sonra pedigrili çoban köpeği yetiştiriciliği yavaş yavaş kaybolmuştur.Kökeninin Sivas ili Kangal ilçesinden geldiği tahmin edilmektedir. Buna rağmen Yozgat, Kayseri, Çorum, Tokat, Erzurum ve Erzincan'da da saf kanlarına rastlamak mümkündür. Keza ülkemiz köpek ırklarından Karakaya ve Kızılkaya gibi isimlerle anılan ve ancak kanlarında Türk çoban köpeği gibi bir başka yabancı isim taşımayan ırklarımızla melezlerine ülkemizin her yöresinde rastlamak mümkündür. Ancak birinci derecede saf Kangal çoban köpeğini Sivas veya özellikle Kangal ilçesinde bulmak mümkündür.

2-KANGAL KÖPEĞİNİN YAPISI

Kangal Köpeğinin yapısı: Aslanı andırır. En önemli özelliği kıvrımlı ve yukarı doğru kalkık ve halka biçimindeki görüntüsüdür. Kangal'larda kuyruğunun yukarı doğru kıvrımlı olması ve çok devirli olması üstün özellik sayılır. Kök kısmı kalın, uç kısmında çok ince olmayan kuyruğun rengi gövde renginden daha koyudur. Kök ve üst kısmının siyah kırçıllı, en ucunun beyaz veya siyah lekeli olması iyi özellik sayılır.Karabaşlık, yanı yüzün az veya çok karalığı ırkın belirli özelliğidir. Kangal'larda kafa iri başın alın kısmı geniş ve yüksek, çene kalın ve güçlü, dişler çok iridir. Çene ve burun orta uzunlukta, burun kısmı küt, kulaklar düşük ve büyükçe, yavru iken düz, ergenleşince dalgalı, orta boy üçgen şeklinde uçları yuvarlak kafasına yapışık ve sarkık görünümündedir. Göz etrafı siyahtır. Gözler oval, siyah ve kahverengi tonlarındadır. Boyun hafifçe eğik, güçlü ve adaleli, kısa ve kalın ense başa yakın genişliktedir. Gövde baştan sona bir kare şeklindedir. Gövde kirli beyaz ile grinin açık veya koyu tonlarındadır. Göğüs yüksek ve geniş olup, üst kısmı öne doğru bombelidir. Göğüs güçlü adaleli, hiçbir zaman şişman değildir. Kangal'lar dövüşürken bu göğsünü çok iyi kullanırlar. Dirsek hizasına kadar göğüs derin, karın hafif içine çekiktir. Kangal'larda bacaklar oldukça kalın, güçlü fakat önler kadar değildir. Kangal'lar dövüşürken ön bacaklarını kullanırlar. Ayaklar iri yapılı, kuvvetli parmaklar bombeli ve siyahtır. Ayakların tümü veya dizden yukarısı gövdesinin rengindedir. Bazılarında ayak pençesinin üstünde bir tırnak olur. Ön parmak 4 adet ve kalın küt tırnaklıdır. Tabandaki tırnaksız olan beşinci yassı parmak topuk görevini yapar. Bazen pençe tırnağı çift olabilir. Bu iyi bir özellik sayılır. Pençe ön ayaklarda olup, arka ayaklarında olmaması haline de çok rastlanır. Fakat çok fazla mahsur sayılmaz. Dört ayağın pençeli olması iyi özellik sayılır. Bel ve sırt yukarıdan aynı genişlikte ve oldukça geniş gövde renginden biraz koyu renkte bazen de seyrek siyah kıllarla kırçıllıdır. Post, sık, kısa ve yoğun tüy yapısına sahiptir. Vücut rengi bozdan çelik rengine kadar değişiklik gösterir. Göğüste beyaz bir madalyon bulunabilir. Yüzünde Kangal beni veya benleri ile üst damağındaki siyah leke Kangal'ın soy saflığının garantisidir.

Kangal Köpeğinin Bedensel Ölçüleri

-  Vücut ağırlığı özel bakımlı ve yetişkin Kangal'lar
                 Erkekler  : 100 kg
                 Dişiler     : 75 kg

-  Kırsal alanlarda yetişkin Kangal'lar
                 Erkekler   : 50-75 kg
                 Dişiler      : 40-60 kg

- Düşey boy
                 Erkekler : 75-90 cm.
                 Dişiler    : 70-80 cm.
                Özel bakımlı yetişkin erkek 100 cm'yi geçebilir.

- Beden uzunluğu, boy uzunluğundan 0–15 cm. daha azdır.

3- KAREKTERİ

Kangal köpeklerinin küçümsenmeyecek derecede zekâları, çok alıngan ve hassas bir ruh yapıları vardır. Çok cesur, kuvvetli, çevik ve hızlı koşan bir hayvandır. Verilen görevi canı pahasına da olsa yaparlar. Sevinçlerini ve elemlerini kolayca belli ederler. Hatta hislerini yalnız hal, hareket, mimik ve jestlerle değil, çıkardıkları çeşitli tonlardaki havlamalarla da açığa vururlar. Sertlik ve yumuşaklık ifade eden sözleri iyi anlarlar ve övüldüklerini ve yerildiklerini bilirler. İyi niyetli ve kötü niyetli kişileri hemen anlarlar. Üzüntüsünü genel durumundaki durgunluk, gözlerde donukluk, yüz hatlarında kederli bir görünüm, hal ve hareketlerinde gevşeklik ve yemeklere  karşı isteksizliklerle ifade eder. Sevincini ise canı gönülden hal ve davranışlarla gösterir. Sevdiği kişileri çok kıskanırlar. Sahibinin başka bir  köpeği gözü önünde sevip, onunla ilgilenmesini hiç hazmedemezler. Kan asaletine çok sadıktırlar. Doğada serbest iken başka bir köpek ırkı ile çiftleşmezler. Genellikle aynı ana-babadan doğan kardeşlerin de birbirleri ile çiftleşmedikleri tespit edilmiştir. Kangal köpeği bu üstün özelliklerinden dolayı en kötü şartlarda bile ırk vasıflarından ve ruh yapısından fedakârlık yapmayarak saf kalmayı başarmıştır.

4-BAKIMI ÜRETİLMESİ VE YETİŞTİRİLMESİ, DAMIZLIK SEÇİMİ

A) Dişi Damızlıkların Seçimi
Üstün ırk vasıflarını taşımalıdır.
-Vücut normal gelişmesini tamamlamalı, vücudu teşkil eden organlar arasında bir harmoni bulunmalıdır.
-En az 8 meme başı bulunmalıdır.
-Yavrulara geçebilecek kalıtsal bir hastalık (Kalça displazisi) taşımamalıdır.

B) Erkek Damızlıkların Seçimi
-Üstün ırk vasıflarını taşımalıdır.
-Baş ve ağızın büyük olmasına dikkat edilmelidir.
-Vücut normal gelişimini tamamlamış ve kuvvetli bir yapıya sahip olmalıdır.
-Yavrulara geçebilecek kalıtsal bir kusuru olmamalıdır. 

KIZGINLIK BELİRTİLERİ VE ÇİFTLEŞTİRME

Dişi köpek iyi bir bakım ve beslenme altında bir yaşından sonra kızgınlık gösterir. Ancak bir dişinin anatomik yapısının tam olarak gelişmesi 18. ayda tamamlanır. Bu nedenle 18 ayını tamamlayan bir dişi çiftleştirilmelidir. Kızgın hayvan huzursuz olup alışık olmadığı hareketleri yapar. Vulva şişer ve bir kaç gün içerisinde bol ve kanlı, özel kokulu vajina akıntısı başlar. Bu koku erkekleri yüzlerce metre uzaktan etkileyebilecek niteliktedir. Köpeklerde kızgınlık 6 ayda bir defa görülür. En çok 21 gün devam eder. En uygun çiftleştirme kızgınlığın 8 ile 10. günlerinde yapılmalıdır. Çiftleştirmede kullanılacak erkek köpeğin diğer köpekler tarafından yaralanmaması ve istenen köpekten iyi döl alınması için dişi ile beraber üç gün kapalı bir yere alınması gerekir. Bu süre sonunda gebe kalan dişi artık erkeği kabul etmez ve uysallaşır. 

GEBELİK VE DOĞUM

Gebelik süresi köpeklerde 58–63 gündür. Gebeliğin 5. haftasından sonra köpeğe görev verilmemeli ve içeriye (bölmelere) alınmalıdır. Bu bölmelerin hayvanın gezip dolaşacak bir şekilde olması gereklidir. Gebe köpekler aşırı soğuk ve sıcaktan korunmalı, koşmalarına ve atlamalarına izin verilmemelidir. Ayrıca soğuk su donmuş gıda, ekşimiş küflü besinler verilmemelidir. Köpeklere kaliteli gıdalar verilmeli fakat aşırı yağlanmamasına dikkat edilmelidir.
Doğumdan önce doğum yapacak yerin temiz ve kapalı ve iyi bir altlık (sap, saman vb.) serilmiş olması gerekir. Köpek doğum yapacağı zaman huysuzlaşır ve hatta saldırgan olabilir. Doğum sırasında hayvanın yalnız bırakılması gerekir. Kangal köpeklerinde birinci doğum 1–3 arası, ondan sonraki doğumlarda ise 3–10 arasında yavru doğururlar. Doğumdan sonra anada herhangi bir hastalık görüldüğünde hemen müdahale yapılmalıdır. ilk üç günü ana köpek çok kıskanç olur ve yavrularına kimseyi yanaştırmaz. Doğum yapan anaları süt emzirme döneminde çok iyi beslenmelidir. Yavruların en az 13. günde gözleri açılır. Yavruların en az iki ay boyunca analarıyla kalması gerekir. Fazla yavrulu analara, birinci aydan sonrada yavrulara günlük süt verilmelidir. 

KÖPEKLERİN BAKIMI

Kangal köpeklerinde imkânlar elverdiği müddetçe tımar yapılırsa iyi olur. Günlük hayvanın genel durumu gözden geçirilmelidir. Gözler canlı ve akıntı olmamalıdır. Kulak içi ve kanalları temiz, akıntısız yabancı maddeler ve dış parazitler olmamalıdır. Ağız içi pembe görünüşte, dili açık kırmızı, dişler sağlam ve koku olmamalıdır. Vücutta kaşıntı, dış parazitler, herhangi bir yaralanma olmamalıdır. Bu gözlemin sonunda hayvanda herhangi bir hastalık görüldüğünde hemen veteriner hekime başvurulmalıdır. Köpekler sağlıklı olduğu müddetçe sık sık yıkamaya gerek yoktur ve hatta sağlığı yönünden zararlıdır. Köpeklerin derisinde ter bezleri olmayıp çok miktarda yağ bezleri vardır. Yağ bezleri deriye yumuşaklık ve parlaklık verir. Fazla yıkama deriyi kurutur, çatlatır, tüyleri donuklaştırır ve bunun sonucunda çeşitli deri hastalıklarına sebep olur. Köpekler kapalı bölmelerde ise günlük yem ve su kapları temizlenmelidir. Ayrıca bölmeleri günde iki kere temizlenmelidir.

5- KÖPEK YETİŞTİRİCİLİĞİNDE KULLANILAN MALZEMELER

I- Barınaklar

Kangal köpeğinin yetiştirilme amacına ve şekline göre barınağın yapısı ve yeri farklı olmalıdır. Genelde ev dışında görev verildiğinden evin dışında barındırılmalıdır. Barınaklar tek ve toplu yetiştiriciye göre farklıdır. Tek köpek için kulübe şeklinde barınak yapılmalıdır. Bu kulübeler ağaç ye betonarme, olarak yapılmalıdır. Kulübeler yemek yeme ve yatma bölümlerinden oluşur.Çatı kısmı meyilli olup öne doğru çıkıntılı bir bölme olmalıdır. Çatı, sac, atermit veya ondülin ile kapatılmalıdır. Ayarlanabilir bir kapının olması gerekir. Bu kulübeler genellikle içi düz, boyalı, çivi çıkıntısının ve kıymık çıkıntısının olmaması gerekir. Ayrıca hayvanın cüssesine göre rahat yatacak ve giriş çıkışta zorlanmayacak bir şekilde olması gereklidir. Bir köpek kulübesi 1 metre uzunluğunda 80 cm. yüksekliğinde yapılabilir. Toplu olarak barındırılacak köpekler için hayvan mevcuduna göre değişiklikler yapılabilir. Bu barınaklarda genelde hayvanın soğuk havalarda girebileceği bir avlusunun olması gerekir. Ayrıca doğum bölümleri ve çiftleşme bölümlerinin olması gerekir. Bu bölmeler aynı çatı altında birbirine bitişik olarak ortada 2 m'lik bir koridor, koridorun sağ ve solunda 3–5,5 m2lik kulübeler ve kulübe yüksekliği 2,5 m. olmalıdır. Kulübelerin aydınlık olması gerekir. Kulübelerin önündeki dış gezinti yerleri 2,5x3 m lik genişlikte olup, etrafı köpeğin atlamasını önlemek amacı ile 180–200 cm. yükseklikte olmalıdır. Barınakların mümkün olduğunca sık sık yıkanması, yataklıkların 10–15 günde bir değiştirilmesi gerekir. Barınaklarda akıntı, tahta aksamlarda çatlaklık, metal kısımlarda aşınma gibi kusurlar önlenmelidir. Barınaklar günlük olarak temizlenmelidir.

II- Köpek Yetiştiriciliğinde Kullanılan Malzemeler

Köpekçilikte kullanılan malzemeler: Yem kapları, su kapları sevk ve idaresinde kullanılan malzemelerdir. Bu malzemelerin kırılıp dökülmeyecek, passız malzemelerden olması gerekir. Günlük olarak bu malzemeler temizlenip dezenfekte edilmelidir. Köpeklerin sevk ve idaresinde kullanılan malzemeler şunlardır:-Deri tasma,-Zincir tasma,-Sevk kayışı.-Bağlama zinciri-Ağızlık-Fırça vb. gibi çeşitli malzemelerden oluşur.

6-KANGAL KÖPEKLERİN BESLENMESİ

Köpekler yaşamlarını birlikte sürdürdükleri insanlara ve bulundukları ortama aynen uyarlar. Bu bakımdan köpek beslenmesi abartılacak bir problem değildir. Köpekler et yiyiciler ailesine giren canlılardır, ancak bu köpeğin yalnız etle besleneceği anlamını taşımaz. Diğer canlılar gibi köpeklerin beslenmesinde proteinler, karbonhidratlar, yağlarmineral maddeler ve vitaminler önemli rol oynar. Ancak bilimsel metotlarla beslenmesi sağlık açısından ve zekâ gücünün gelişmesi yönüyle önemlidir. Bu nedenle çok yönlü görevler beklediğimiz köpeklerin beslenmesinde gerekli önem ve özen şarttır.

I- Yavru Köpeklerin Beslenmesi

Yavrular doğar doğmaz içgüdüleri ile analarını bulur ve emer. Yavruların genellikle 13 günde gözleri açılır. İkinci haftada yürümeye başlar. Üçüncü haftadan itibaren etrafıyla ilgileri artar. 4. haftada ise önlerine konan sütü içerler. Yavrulara 2 ay süre ile ana sütü verilmesi uygun olur. İkinci aydan sonra yavaş sütten kesilmelidir. Bundan sonra süt ve sulu yiyeceklere alıştırılmalıdır. Yavrularda 6 haftada dişlerin gelişmesi tamamlanır. Bu nedenle et suyu içine iyi pişmiş ve kemik suyuna bulanmış çok ufak et parçaları ve yumuşak kıkırdaklı kemikler ilave edilmelidir. 8. haftadan İtibaren gelişmelerini tamamlayıncaya kadar et ve bitkisel karma olarak verilmelidir. Köpek yavrularını yalnız inek ve koyun sütü ile beslemek iyi olmaz. Ana sütü diğer sütlerden besin ve içerik yönünden zengin olduğundan bu sütler yetersiz olur. Ancak bu sütler besinlerle takviye edilmelidir. Yavruların yemekleri 6. haftadan 3 aya kadar günde 4 defa, 3. aydan 6. aya kadar günde 3 defa, 6. aydan 12. aya kadar iki defa ve 12. aydan sonra günde bir defa verilmelidir. Genellikle köpek 8 haftalık oluncaya kadar sabahları 250 gr. süt, çalkalanmış 1 yumurta, 5 adet şeker veya 1 tatlı kaşığı bal, öğleyin vücut yapılarına göre et, un ve sebzeli yemeklerden 200 ile 300 gr. arasında verilmelidir. Saat 16.00da sabah kahvaltısını saat 20.00 de Öğlen yemeği aynen tekrarlanmalıdır.

II- Erişkin Köpeklerin Beslenmesi

Köpek 18. ayında erişkinlik dönemine girer. Bu dönemde günde 1 defa ve cüssesine göre azami 2 kg. kadar bir yemek verilmelidir. Bu yemek rasyonunun 1/3'ü et, 1/3'ü karbonhidrat ve sebze, 1/3'ü de su olmalıdır. Köpek çok zayıfsa yemeğine1 adet yumurta ve 250 gr. süt ilave edilebilir. Yemekler köpeklere görevden sonra, kış mevsiminde ise saat 17.00 civarında verilmelidir. Yaz mevsiminde ise saat 16.00 civarında verilmelidir. Kangal köpeklerine ayrıca yal denilen (sıcak su ile arpa ununun karıştırılarak hamur haline getirilir) yemekten günde2 kg. kadar verilir. Bu şekil beslenmede köpeklere ayrıca günde 25 gr da et verilmelidir. Erişkinlere ağız yapısının gelişmesi için haftada üç kere haşlanmış fazla sert olmayan kemiklerden verilmelidir. Ayrıca bozuk, ekşimiş, küflenmiş, çok soğuk ve sıcak yemeklerden köpeklere verilmemelidir.

III- Çeşitli Köpek Rasyonları

a) 2, 3,4 aylık köpeklere 4 öğünde verilecek rasyon:
-300 gr süt
-500 gr hububat unu (Arpa)
-400 gr et
-200 gr sebze
-5 gr balık yağı

b) 5, 6, 7 aylık köpeklere 3 öğünde verilecek rasyon:
-350 gr süt
-600 gr hububat unu (Arpa)
-400 gr et
-200 gr sebze
-5 gr balık yağı

c) 8, 9, 10, 11 ve 12 aylık köpeklere 2 öğünde verilecek rasyon:
-400 gr süt
-650 gr hububat unu (Arpa)
-500 gr et
-300 gr sebze
-5 gr balık yağı

d) Hastalık atlatan erişkin köpeklere 1 öğünde verilecek rasyon:
-800 gr hububat unu (Arpa)
-500 gr et
-3 g. tuz
-600 gr sebze

e) Görev yapan erişkin köpeklere 1 öğünde verilecek rasyon:
-750 gr et
-400 gr sebze
-250 gr yulaf unu
-250 gr mısır unu
-400 gr.hububat unu (Arpa)
-3 gr tuz

Toplu yetiştiricilik yapan işletmelerde uygulanacak rasyonlar şunlardır. Oluşturulacak 100 kg. 'lık bir yem için:
AB
Mısır unu3535
Buğday kepeği1217
Arpa unu1210
Balık unu1014
Süt tozu14-
Kemik unu11
Tuz11
Toplam100100

Bu rasyonlar toz veya pelet şeklinde hazırlanır 1 Nolu rasyonun, gebe ve emzirme dönemindeki köpeklere verilmesi daha uygun olur. 4 haftalıktan itibaren yavrulara günde 25 gr.dan başlayarak ve yavaş yavaş alıştırmak şartı ile 8 haftada 150 grama kadar çıkarak bu rasyon uygulanmalıdır. Ancak bu rasyon süt, su veya sebze suyu ile karıştırılarak verilmelidir. 5 aylıktan itibaren 300 gr. 1 yaşına kadar da diğer yemlerine ilavetende 600 gr. bu rasyondan verilmesi yavrulara çok faydalı olur. Bu rasyonlar köpeklere verilirken mutlaka su veya haşlanmış sebze suyu ile kuru hamur şekline getirilerek verilmelidir.

7- HASTALIKLAR, TEDAVİLERİ VE KORUYUCU ÖNLEMLER

a) Gençlik Hastalığı

Hastada ateş yükselir, dudak ve yanak kaslarında tikler belirir ve bazen bütün vücutta titremeler görülür. Yürüyüş düzensiz olup % 20–50 oranında ölümle sonuçlanır. Tedavisi yoktur. Bunun için yavrular 6 haftalık olunca gençlik (karma) aşısı yapılmalıdır. Köpekler rutubetten ve hava cereyanlarından ve şiddetli soğuklardan korunmalı ve beslenmelerine gereken önem gösterilmelidir.

b) Koksidiyoz

Etkeni tek hücreli bir parazittir. Bilhassa 1–18 ay içindeki yavru köpeklerde çoğunlukla salgınlar halinde seyreder. Hastalarda kanlı ishal, kusma, yüksek ateş ve süratle zayıflama tablosu görülür. Tedavi için veteriner hekime müracaat edilmelidir. Koruyucu olarak köpeklerin barınaklarının sık sık temizlenmesi ve ilaçlanması gerekir. Hayvanların kuru ve rutubetsiz yerlerde barındırılması gereklidir.

c) Dış parazitler

Bunlar bit pire, kene ve uyuz böceklerinden oluşur. Hayvanın derisinde çeşitli tahribatlarda bulunup birçok deri hastalığına sebep olurlar. Bunun için yavru köpekler üçüncü ayına kadar ayda bir kere, 3–12 aya kadar her köpeğe ayda 2 defa. 12 aydan sonra 6 ayda bir defa mutlaka dış parazit ilaçlanması yapılmalıdır.

d) İç parazitler

Bunlar Ekinokoklar, Tenyalar ve Askaritlerden oluşur. Ekinokoklar köpeklerin barsaklarında yaşar. Etkeni Rkinokokküs granülazüs denilen tenyanın larvalarıdır. Bu larvalar ara konakçı olarak koyun, sığır ve insanları seçerek onların karaciğer, akciğer ve diğer iç organlarında Ekinokoküs hlidatiidozus veya kist hidatik denilen ve şekil itibari ile içi su dolu sertleşmiş keseciklere benzeyen hastalığa neden olurlar. Hastalığın bir tedavisi yoktur. Ancak alınacak önlemlerle önüne geçilebilir. Önce kaçak et kesimlerine müsaade edilmemelidir. Köpeklerde sık sık tenya mücadelesi yapılmalıdır. Başıboş köpekler imha edilmeli, köpek ve kedilere yiyecekleri etler mutlaka pişirilerek yedirilmelidir. Tenya askaritler de vücudunda bulundukları canlıların gıdasına ortak olurlar. İshal, kanlı ishal ve anemi yaparlar. Ayrıca hayvanın gelişmesini engellerler. Köpeklerde iç parazitlenmeye karşı düzenli bir ilaçlama yapılmalıdır. Genelde iki aylık olduğunda her iki ayda bir Veteriner Hekiminin önereceği ilaçlarla iç parazit mücadelesi yapılmalıdır.

e) Kuduz
Tedavisi çok zor bir hastalıktır. Etkeni bir virüstür. Köpek ve tüm sıcakkanlılarda görülür. Hastalarda yüksek ateş, ağızdan salya akması, anormal saldırışlar, ısırma, taş ve odun gibi maddeleri yemek ayrıca demir dahi ısırmak şeklinde davranışlar görülebilir. Kuduz olan bir köpeğin çevreye zarar vermeden hemen yakalanıp imha edilmesi gerekir. Kuduz şüphesi olan bir köpekle direk veya dolaylı temasta bulunan veya bu köpek tarafından ısırılan bir kişi o köpeği 10 gün boyunca gözaltında tutmalı veya 10 gün sonra kuduz belirtisi varsa o kişinin hemen aşılarının yapılması gereklidir.

8-KANGAL KÖPEKLERİN EĞİTİLMESİ

A - YAVRU KÖPEKLERİN EĞİTİLMESİ

0–6 ay arasında terbiye edilmelidir. 6 aydan sonra köpeğin kullanılacak amaca göre eğitilmesi gerekir.

Yavru köpeklere sırasıyla şu aşamalarda eğitim yaptırılmalıdır:

a) Bu aşamada 0–6 aylık yavrulara terbiye ve eksersizler uygulanacaktır.
b) 6–12 aylık yavrulara uygulanacak bir eğitim yöntemi olup, bu dönemde birinci aşamadaki eksersizler tamamen pekiştirilir, ayrıca emir sözcükleri, fiziki güç artırma çalışmaları, ayrıca tasmalı ve sevk kayışlı uygulamalar yapılır.
c) 12–15 aylık köpeklere uygulanacak temel itaat ve ileri itaat eğitimlerindeki tüm programlar bu dönemde eksiksiz olarak tatbik edilmelidir.
d) Bu dönemler ise 15–18 aylık köpeklerin ileride alacakları özel eğilimler uygulanır. Bu uygulamada köpekler adeta hizmete şartlandırılır. Yavrularda uygulanan temel terbiye yöntemleri şunlardır:

1- Yavru ile dostluk kurmak
Önce köpeğimize onun dostu olduğumuza inandırmalıyız. Köpeğimize bir kimlik kartı çıkartmalıyız. Dünyadaki canlılar arasında köpek kadar ses tonundan sevgi, övgü, azarlama ifade eden ses, hareketler, hatta mimik ve jestlerden etkilenen başka bir canlı gösterilemez. Yumuşak tatlı bir ses, bir üç ayını dolduran bütün köpekler aşılanmalı ve her yıl aşı tekrarlanmalıdır.

2- Yavruya isim vermek
Yavru köpek ile gönül bağı kurulduktan sonra yapılacak ilk iş ona bir isim vermektir. Bu isim tek heceli ve cazip olmalıdır. Ona karşı her an bu isim kullanılmalıdır. Köpekler her sözcüğün anlamını ve o anda yapılan hareketin amacını bir kaç tekrardan sonra mutlaka kavrarlar.

3- Yavrunun eve uyumunu sağlamak

4- Yavrunun tabi ihtiyaçlarını disipline etmek
Burada hayvanın pisliğini istenen yere yapması terbiye edilmelidir.

5- Yavrunun ödüllendirilmesi
Köpeğiniz istediğimiz bir hareketi yaptığında onu mutlaka ödüllendirmeliyiz. Bu ödüllendirme hayvanı sevip okşama veya sevdiği bir yiyeceği veya oyuncağı vermek şeklinde olur.

6- Yavrunun cezalandırılması
Cezalandırma ya tepki ya da canını yakmakla uygulanır. Tepki genel olarak sert bir ses tonu, ciddi bir ifade ve hareketle onu uyarmaktır. Ceza en son başvurulacak bir yöntemdir. Yanlış ve ağır cezalar köpeğin eğitilmesini zorlaştırır ve hatta sahibine düşman eder.

7- Yavrunun duyu organlarını geliştirecek eksersizler
Köpeklerdeki 4 duyu organını geliştirecek eksersizler şunlardır:
a) Koku alma duyusunun geliştirilmesi,
b) İşitme duyusunun geliştirilmesi,
c) Görme duyusunun geliştirilmesi,
d) Tat alma duyusunun geliştirilmesi.

8- Yavrunun tasma ve sevk kayışına alıştırılması
Yavru 2 aylık olduktan sonra ayarlı deri tasmaya alıştırılabilir. Bir kaç gün içinde bu işe alışır. 3 ay içinde tasmaya sevk kayışı da bağlayarak yavruyu gezintiye çıkarmalıyız.

9- Yavrunun sosyal çevreye uyumu
Köpek yavruları aynen çocuklara benzerler. İlk gördükleri canlı ve cansız her şeye karşı merak duyarlar. Hatta mimik ve jestleriyle onun ne olduğunu öğrenmek istediklerini belirtmeye çalışırlar. Ve ilk fırsatta o şeyi kesinlikle koklar ve kokusunu aldığı nesneyi hayat boyu unutmazlar. Bu merakları nedeniyle köpekleri 6 ay içinde sosyal çevreye alıştırmak gerekir.

10- Yavrunun kulübeye veya barınağa alıştırılması 
Kangal köpekleri özellikle hürriyetlerine çok düşkün bir hayvandır. Bu nedenle henüz 8 haftalıkken yavrular mutlaka kafes veya barınağa konulmalı ve alıştırılmalıdır.

11- Yavrunun başkası tarafından verilen yemeği reddetmesi
Köpek yetiştiriciliğinde bu önemli bir konudur. Hayvan küçükken kendi sahibinin elinden ve kendi kabından yemeğe alıştırılmalı dışarıdan verilen yemekleri kabul etmemelidir. Ayrıca beslenmesi ihmal edilmemelidir.

12-Yavruların kötü huylarından vazgeçirilmesi
Yavrunun kötü huyları şunlardır:
a) Çevredeki eşyaları  hırpalayıp dağıtmak,
b) Kavgacı olması
c) Çekingen ve korkak olması
d) Şımarık ve sırnaşık olması
e) Çevredeki canlılara saldırması
f) Hiç havlamaması.4 aya kadar yavrunun bu kötü huylan mutlaka önlenmeli, 4 ve 6 ay arasında noksan veya zayıf olan konularda gerekli pekiştirmeler yapılmalıdır.

13- Yavrulara eğitim ile ilgili sözcüklerin Öğretilmesi
Yavru köpeğe 3–4 aydan sonra gel, git, bak, hayır, kal, yat, ara, bul,  getir, götür vb. sözcükler öğretilebilir.

14- Yavrulara bekçilikle ilgili  egzersizler 
Bekçilik köpeğin yaradılışında mevcut içgüdüsel bir özelliğidir. Ayrıca köpeklerde büyük ölçüde bir kıskanma hissi de mevcuttur. Kendisine ait eşyayı, yemeğini, kaldığı evi, ev halkını özetle her şeyi büyük bir ciddiyetle ve cesurca korur. Bu nedenle onu daha da eğiterek canımızı ve malımızı teslim edebiliriz. Kangal köpeğinde bu şekilde gelişerek bağlı olduğu kişileri canı pahasına mutlaka korur. Bu huyunu ilerletme egzersizlerini de annesinden alır. Bekçilik yapacak bir köpek 2 aylıktan itibaren bakıcısıyla tanıştırılmalı ve nöbet tutacağı yere yavaş yavaş alıştırılarak bağlanmalıdır. 6 ay olduktan sonra gündüzleri bağlanmalı, geceleri serbest bırakılmalıdır. Yemeği ve suyu bakıcısı tarafından verilmelidir Bekçi köpeklerine genellikle dur, hayır, tut gibi kelimeler mutlaka öğretilmelidir.

15- Yavrularda çoban köpeği ile ilgili egzersizler
Çoban köpeği olacak yavrular 4 aylık olduktan sonra imkânlar elverdiğince anneleri ile birlikte sürüye götürülmelidir. Sürüye götürülecek köpeklerin çok cesaretli, çevik ve kuvvetli olması için iyi beslenmeleri gerekir. Sürüye gidecek yavru köpeklerin kesinlikle ezdirilmemesi gereklidir. Bilakis bu yavruların cesaretini artırması için çeşitli egzersizlerle kendine güveni artırılmalıdır. Böylece vahşi hayvanlara karşı mücadele yeteneği kazandırılmalıdır.
       
B - ERİŞKİN KÖPEKLERİN EĞİTİMİ


Erişkinlik çağı Kangal köpeklerinde 12 aylıktan sonra başlar. Bu dönemde uygulanacak program daha zor ve ağır olur. Bunun için yavru köpeklere uygulanan program aksatılmadan, eksiksiz ve sabırlı bir şekilde yapılmalıdır ki, erişkin dönemdeki eğitim kolay ve iyi sonuçlar verir. Erişkin köpeklere uygulanacak eğitim iki aşamalı yapılmalıdır.
a) Temel eğitimler,
b)  Özet eğitimler

Bu eğitimleri sırasıyla ele alalım:
  
a) Temel eğitimler: 
Temel eğitimde amaç genel olarak verilecekler emri köpeğin eksiksiz olarak yapması hedeflenir, Eğitim erken (6–7 ayında) başlarsa daha iyi olur. Temel eğitim köpek eğitiminin temelini teşkil eder.Bu eğitim de aşamalı olarak uygulanır.

1- Temel itaat eğitimi: Temel itaat eğitimi hayvanı sıkmadan günde 2 saat süreyle uygulanması gereklidir. Bu eğitimde kontrol altına alınabilmesi için topuk, yat, kalk, otur, hayır, kal, sürün, yapma vb. gibi kelimeler öğretilir ve uygulamalı olarak yaptırılır.

2- İleri itaat eğitimi: Bu eğitimin amacı itaat eğitimlerini uzaktan ve serbest egzersizlerle yaptırmak ve bunun sonucunda bakıcının köpek üzerindeki etkisini artırmak ve köpeğin uzaktan kontrolünü yapmaktır.           

3- Destek eğitimi: 
Destek eğitimleri adı altında köpeklerin fiziki güçlerinin geliştirilmesi ve genel bilgi eğitimlerinin yaptırılmasından oluşur.                  

1- Fiziki gücü geliştirme eğitimleri:
                
-Yüksek atlama gücünü artıracak engel eğitimi,                 
-Uzun atlama gücünü artıracak engel eğitimi,                 
-Denge yeteneğini artıracak engel eğitimi,                 
-Tırmanma eğitimini artıracak engel eğitimi,                 
-Güven duygusunu artıracak engel eğitimi.                

2- Genel Bilgi Eğitimi:

Bu eğitimde de hayvanın genel bilgisini artıracak egzersizler yaptırılır.                
-Saldırganlık eğitimi,                
-Yabancıların aranma eğitimi                
-Bina, banka, mağaza gibi yerlerde arama eğitimi                
-Kısa iz takibi eğitimi,                 
-Köpeklerin silah sesine alıştırılması eğitimi.

b- Özel EğitimlerBu eğilimler 15–18 aylık iken uygulanır. Bu bölümde köpeklere:    

1- Bekçi köpeği eğitimi,   
2- Devriye köpeği eğitim,   
3- Av köpeği eğitimi,   
4- Çoban köpeği eğitimi,   
5- Narkotik madde arama eğitim,  
6- Keşif köpeği eğitimi gibi eğitimler yaptırılır.

Bu eğitimlerden geçen köpekler bu işleri rahatlıkla yaparlar. Kangal köpeklerinin diğer köpeklere orada bu eğitimleri daha iyi uygulayan ve verilen görevi daha iyi yapan, aranan bir köpek ırkı olduğu tespit edilmiştir.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder