Arabadan gizli gizli ekmek aldığını fark ettiği köpek için her gün 2 tane fazladan ekmek getiriyor

Arabadan gizli gizli ekmek aldığını fark ettiği köpek için her gün 2 tane fazladan ekmek getiriyor

Sivas'ın İmranlı ilçesinde marketlere ekmek dağıtımı yapan Hüsamettin Torun, kamyonetteki ekmek sayısının her gün eksik çıkması üzerine market kamerasını inceledi.

Kameraya yansıyan görüntülerde ekmeği kamyonetten bir sokak köpeğinin aldığı fark edildi. Marketin önünde bekleyen köpeğin, ekmek dağıtıcısının mağazaya girmesiyle birlikte harekete geçtiği görüldü.

Öncelikle kamyonetin etrafında gezinen köpeğin etrafta kimse olmadığını görünce kasaya çıktığı ve poşetin içinden ekmekleri yere düşürüp, kenara taşıyarak yediği görüldü. Ekmek dağıtıcısı mağazadan çıkmadan hemen önce köpeğin uzaklaştığı fark edildi.

Konya'da 30 koyunu telef eden 2 köpek güvenlik kamerasına yakalandı

.Konyanın güzel itleri vardı .Nesilleri tükendi kalmadı.

                                         konya tatköy kopegi  bu foto 1970 li yillarin

1950 yıllar. mermer blok nakliyesi afyonkarahisar

Kurt mu? kangal mı?

Türklerin Eğittiği ve geliştirdiği köpeklerin en başında Belçika kurt köpeği  gelir.

Atın, yaklaşık olarak bundan 5500 yıl evvel, MÖ 3500 yıllarında, bugünkü Kazakistan’ın kuzeyinde yer alan Botai kültüründe evcilleştirildiği biliniyor. Atı evcilleştiren Botai halkının, yaşam tarzına bakıldığında Türk oldukları izlenimi uyansa da, bu konuda, tam anlamıyla bir kesinlik, henüz sağlanamamıştır. Bâzı bilim adamları, bu kültürün Hind-Avrupa kökenli olduğunu savunurken, birçok bilim adamı da bu kültürün Türk olduğunu savunmaktadır.

Botai kültürü, MÖ 3700 ile 3100 yılları arasında uzun bir süre var olmuş olan bir kültürdür. İlk olarak Sovyet arkeolog V. F. Zaibert tarafından bulunduğu 1980 yılından beri yapılan kazılarda, yüz binlerce hayvan kemiği çıkarıldı ve işin en ilginç yanı ise bulunan yaklaşık 300 000 civârında kemiğin, neredeyse tamamımın, %99,99’unun at kemikleri olmasıydı.[1] [2] Ayrıca bu bölgede, at kafatası ile çevrili bir iskelet de bulunmuştur.[3]

Gerek Kazak bozkırı, gerekse de Karadeniz’in kuzeyinden Sibirya ve Orta Asya’ya kadar olan bölgede atçılığın çok kısa sürede yayıldığı görülmektedir. Atın hızı, dayanıklılığı ve gücü, onu çevresindeki diğer büyük baş hayvanlardan ayırmış ve kısa zamanda yolculukların, göçlerin ve savaşların aranılan hayvanı hâline getirmiştir. Üstelik bu rolünü de 20. yüzyıla kadar korumuş ve kimseye kaptırmamıştır.

Atın evcilleştirilmesinin iki muhtemel kaynağından biri olan Türkler, diğer milletlere göre ata daha fazla bağlanmış ve atla berâber, ata uygun bir yaşam tarzı geliştirmişlerdir. Doğal olarak da, bu yaşam tarzı dilden, dine, geleneklerden, töreye kadar bütün unsurları etkilemiştir.

Kurt mu? kangal mı?

İstanbul Emniyet’i toplumsal olaylarda kullanılmak üzere Kangal köpeğini tercih etti. Prof. Dr. Tamer Dodurka “Kangal mı Kurt mu?” sorusuna yanıt verdi.

İstanbul Emniyet Müdürlüğü tarafından başlatılan proje kapsamında çevik kuvvet polislerinin toplumsal olaylara müdahalesinde artık Kangal köpeği kullanılacak. Bu kapsamda Sivas’ta bulunan bir çiftlikten ilk etapta eğitilmek üzere 10 yavru Kangal İstanbul’a götürüldü. Alman ve Belçika polisinin toplumsal olaylarda kendi köpeklerini kullanmasından yola çıkan İstanbul Emniyet Müdürlüğü de milli ırk olarak Kangal köpeğini tercih etti. Peki toplumsal olaylarda Kangal ne kadar doğru bir seçim? İç Hastalıkları ve Psikoloji Uzmanı Veteriner hekim Prof. Dr. Tamer Dodurka “Kangal mı Kurt mu?” sorusuna yanıt verdi..

Kangal güçlü ve bağımsız bir ruhtur

Kangal milli bir ırk. Bizim Anadolu halkımızın en önemli işlerinden biridir Kangal’ın korunması. Tam adı “Türk çoban köpeği Kangal”dır. Orta Asya’dan gelmiştir ve Sivas Kangallı’lar tarafından bu safkan ırk korumuştur.. Anadolu’da geniş bir coğrafyada Kangal vardır. Sadece Anadolu çoban köpeği demek de doğru değildir Kangal’a. Onu Türk çoban köpeği olarak anmak gerekir. Bu köpek asırlardır sürü korumak için çoban köpeği olarak yetiştirilip bakıldı, ve bu hayvanın da en iyi yapacağı işi koruma köpeği olmasıdır. Bu sürünün korunmasıdır ama kente geline koruma içgüdüsü olarak fabrikalarda, evlerde bir bekçi köpeği olarak içgüdüsel olarak bakılıyor. Çoban köpekleri iki türlüdür, biri sürüyü güder, diğeri de sürüyü korur. Sürüyü güden köpekler çobandan emir alır ve onun hareketlerine göre sürüyü yönlendirirler, bu hayvanlar itaat eğitimine daha yatkındırlar. Sürüyü koruyan köpekler ise çobandan bağımsız hareket eder, yeri gelir sürüden uzaklaşır ve kontrolü yapar, etrafı kollarlar bu etkinlikleri yaparken de çobandan bağımsız davranırlar. 

Alman kurdu eğitime yatkındır itaat eder

Halkın bildiği adıyla Alman ya da Belçika kurdu (çoban köpeği) bu ırk köpekler ise itaat eğitimine daha yatkın köpeklerdir. Duyma özellikleri ve kulak yapısı bakımında kangala göre daha avantajlı köpeklerdir. Toplumsal olaylarda çok önemli bir özellik olmasa da köpek eğitmenine bakar ve onun verdiği komutlara göre hareket eder. Bu ırklar çok kolay eğitim alan ve itaat eğitimini alma yeteneği daha yüksek köpekler. Kangal kadar özgür ruhlu olmadıkları için eğitmeninin direktifleri daha iyi yerine getirir eğitimi iyi aldıysa başlarına buyruk hareket etmezler. İyi eğitimli bir Alman çobanı sahibinden gelecek direktifi dinlemek için komuta konsantre olmuş bir şekilde sahibinin yüzüne bakarak yürür. Toplumsal olaylarda beklenmeyen bir hadise karşısında Alman çobanın bu yüksek konsantrasyonu çok işe yarayacaktır. 

Polis köpekleri doğumdan itibaren eğitime başlar

Taşıması kolaydır. Kangal’larda da nadir de olsa itaat eden köpekler çıkabilir ama çok fazla çaba gerektirir bunun için.

Polis köpekleri doğumdan itibaren eğitime başlar, bunlar çeşitli aşamaları kapsar önce sosyalleşme ile başlar ardından itaat eğitimleri ve uzmanlık eğitimlerine geçilir, kimi bomba, kimi asayiş kimi uyuşturucu arar ve sürekli eğitimler devam eder sık tekrarlar yapılır ki ani olaylar karşısında köpek sahibine itaatte kusur etmesin ve görevini tam yapsın. Kangal’ın eğitimi çok daha zor olacaktır. Her köpek bomba köpeği olamaz, 100 köpekten biri seçilir, bu ciddi ve üstü düzey özellikler gerektiren bir durum. Afrika’da bile sürü koruyan Kangal’lar var. Sürüye leopar saldırıyor Kangal’lar da sürüleri leoparlardan koruyor böylesine üstün bir ırk Kangal. Ama üstün olması her konuda da başarılı olacak anlamına gelmiyor. Asırlardır Anadolu’nun sert iklimine alışkın olan Kangal daha sıcak bölgelerimizde sıkıntı yaşayacaktır. Büyükşehirde doğan Kangal özelliğini kaybedecektir. Kangal’ı korumak istiyorsak kendi bölgesinde yetişrirmek ve çoban, koruma köpeği olarak kullanmak gerekir.

Toplumsal olaylarda kontrolden çıkabilir

Kangal’lar itaat eğitimi almaya bağımsız karakterleri nedeniyle çok yatkın değillerdir. Buna rağmen Kangalımız eğitilebilir, ancak bir Belçika ya da Alman köpekleri kadar eğitime yatkın değillerdir. Dolayısıyla toplumsal olaylarda her türlü hadiseyle karşılaşabileceğimizi göze alarak eğitime en yatkın köpekleri tercih etmek daha doğru olacaktır. O kargaşa anında bağımsız ruhlu bir hayvanı kontol etmek diğerleri kadar kolay değildir. Verilen komutları dinlemeyebilir Kangal. Bunun sonuçları da ciddi olabilir. 

Kangal görünüm bakımından iri cüssesiyle caydırıcı bir köpektir, bazı yerlerde polisin işine yarayabilir. Ama toplumsal olaylarda daha çok itaat eden bir köpeği tercih etmek gerekir. Alan korumada bekçi köpeği olarak kullanmak lazım Kangal’ı. Bir dezavantajı da ağır olmasıdır. Taşımak zordur Kangal’ı. Polis ve askeriyede alan korumada mükemmel iş yapar. Çok dayanıklıdır. 

ANAYURTTA KURULAN İLK MEDENİYETLER 

Yukarıda da uzun uzadıya ifade ettiğimiz gibi, 6,5 milyon km2 genişliğinde çok büyük bir coğrafya üerinde yaşamış olan Türkler yaşadıkları bölgelerde insanlık tarihinin en eski medeniyetlerini meydana getirmişlerdir. Çeşitli zamanlarda yapılan arkeolojik kazılar sonucunda bu bölgelerde paleotik devre kadar uzanan kültür katmanları tespit edilmiştir. Özellikle “kurgan” 4 adı verilen mezar odalarında önemli eserler ele geçirilmiştir. Bu eserler vasıtasıyla MÖ. 4. bin yıldan itibaren yaratılan ve değişik adlarla anılan kültürlerin özellikleri hakkında bilgi edinmek mümkün olmaktadır. Daha sonraki “Atlı-Göçebe Türk Medeniyeti”nin temellerini oluşturmuş bulunan bu kültürler şunlardır. Afanas’yev Kültürü (MÖ. III. II. Bin Yıllar) Bilindiği üzere İdil Boyu ve Batı Sibir sahasında, MÖ. III. ve II. Bin yıllarında “Afanas’yev Kültürü” adı verilen bir devir olmuştur.5 Abakan veya Afanas’yev adıyla anılan bu kültür, batıda  İdil (Volga) nehrine, güneyde Altay Dağları’na kadar uzanan oldukça geniş bir sahaya yayılmıştır. Çakmak taşından yapılmış ok uçları, kemik iğneler, bakır bizler, bıçaklar, küpeler ve maden işlemede kullanılan çeşitli aletler, bu kültürün belli başlı eserleridir. Ayrıca, Afanas’yev kültür insanı avcılık yapmanın yanı sıra, at ve koyun da besliyordu.6 Afanas’yev kültürü çok kuvvetle güney kültür tesirlerine sahipti. Kapları, kuzeydeki Tayga bölgesinden tamamen ayrılıyordu. Bu tesirlerin, en yakın bölge olan Altay Dağları’ndan gelmiş olması çok muhtemeldir.7

Andronov Kültürü (MÖ. 1700-1200) 

Afanas’yev’in devamı olarak kabul edilen Andronov kültürü, Tanrı Dağları (Tienşan) ve Balkaş (Tering) Gölü’nden Yayık Nehri’ne kadar uzaman geniş bozkır sahasında gelişmiştir8 . Bu kültürü oluşturanların çok kudretli ve zengin bir sosyal hayata sahip oldukları müşahede edilmektedir

Bu sahada yaşayan Brakisefal, muharip ve göçebe bir kavme ait olan bu kültürün en önemli eserleri kaplar idi. Geniş ağızlı, düztabanlı, kulpsuz, üç köşeli veya mendirek şeklindeki basma süslerle süslenmiş olan bu kaplardan başka, taştan yapılmış kaşıklar, ok uçları, kemik iğneleri, yekpare kabzalı hançerler ve baltalar, delikli ok uçları, inci ve küpe gibi süs eşyaları bu kültürün en önemli buluntularıdır. Ayrıca, Tunç (bronz) ve altından eşyalar da ilk defa bu kültürde görülürler. Çin, tunç yapmayı Andronov insanından, yani Türklerin atalarından öğrenmiştir.9 Öte yandan, Andronov kültürünün temsilcileri, atın ve koyunun yanında deve ve sığır gibi hayvanları da beslemeyi öğrenmişlerdir.10 Bu devirde at, artık bir binek ve yük hayvanı olmakla kalmamış; eti yenen bir hayvan olarak da önem kazanmıştı.11

Karasuk Kültürü (MÖ. 1200-700) 

1200-700 yılları arasında Yenisey nehrinin baş kısmında yaşayan zümre “Karasuk Kültürü” adını taşıyan kültür dairesine mensuptur.12

Karasuk kültürü özellikle Batı Türkistan’da, Efrasiyab ve Semerkand’da bulunan taş figürler ile tanınmıştı. Bu kültürde Andronov geleneği devam etmekle beraber, yenilik olarak demir madeni bulunmuş ve işlenmesine başlanmıştır.

 Karasuk metal işleyicilerinin ürünleri, yüksek düzeyde teknik yetkinlik gösterdikleri gibi, metal araç-gerecin geniş bir alanda kullanılmış olması, metalurjik üretimin çapının (şimdiye değin incelenenlerde) görülmedik derecede olduğunu göstermektedir. Aynı şey Kazakistan’daki, çoğunun Karasuk dönemiyle ilişkili olduğu açıkça anlaşılan maden çıkarma etkinlikleri için söylenebilir. Karasuk maden fırıncıları da, bakıra arsenik ve kalay karıştırıp, alaşımın niteliklerini ve ondan yapılan metal nesnenin teknik özelliklerini büyük ölçüde geliştiren tekniklerin ustası olmuşlardı13; aynı zamanda Altay çevresinde ziraat kültürünün de geliştiği tespit edilmektedir.14

At, deve, koyun ve sığır beslemesini bilen bu kültür insanı, koyunların yünlerinden istifade ederek onları dokuyarak giymesini de biliyorlardı. Yenisey bölgesinde bulunan taşlar üzerindeki resimlerde, Rusların “Kibitka” dedikleri arabalı çadırlar da görülüyordu. Bu çadırların keçeden imal edildiğini biliyoruz.15

Tagar ve Taşdık Kültürü (MÖ. 700-100)

 Karusuk kültürünü müteakiben Abakan ve Minusink bölgelerinde Tagar kültürünün geliştiğini görüyoruz.16 Adı geçen bölgelerde Tagar kültürüne ait tunçtan iki yanı keskin bıçaklar, hançerler ve çok sayıda ok uçları ile güçlü altın ve tunç tokalar, iğneler, taçlar, bilezikler, küpeler, taraklar ve saplı tunç aynalar bulunmuştur. Eşyalar üzerine işlenen hayvan başı motifleri, daha sonraki Türkistan Türkleri’nin geliştireceği hayvan sanatının temelini oluşturmaktadır.17

Tagar kültürü MÖ. 300 yıllarından sonra Taşdık kültü adıyla yeni bir gelişme gösterir. Tagar ve taşdık kaya resimleri ile mezarlarında ele geçen türlü buluntular, Türk kültürünün bütün özelliklerini yansıtmaktadırlar. Bu bakımdan, bu kültürlerin yaratıcılarının Türklerin ataları oldukları hususunda asla şüphe edilmemektedir.18

 Araştırmacılar, tarıma uygun yerlerde, tarlaların bulunduğunu söylemektedirler. Mezarlardan çıkan kaplar, toprağa az çok yerleşik bir yaşam biçimi olasılığını ve tarımın uygulanıyor olabileceğini göstermektedir.19

A. N. Kurat’a göre, “Arkeolojik araştırmalardan anlaşıldığı üzere Yenisey Nehri’nin orta ve baş sahaları ile Baykal Gölü çevresi, Lena Nehri’nin baş kısımları, İrtiş Nehri boyları ve Altay çevreleri çok erkenden, artık göçebe hayatı yaşayankavimlerin sahasını teşkil etmiş ve bura ahalisi erkenden Çin ile yakın münasebetlerde bulunmuştur. Arkeolojik kalıntılar arasında Çin menşeli eşyaların çokluğu bunu ispatlamaktadır. Bilindiği üzere Çin, MÖ. II. Binden Milad sıralarına kadar bronz imalatının en mühim merkezlerinden birini teşkil etmekte idi. Fakat “demir devri” Altay çevresinde Çinden daha önce başlamıştır: MÖ. V. IV. yüzyıllarda Minusinks bölgesi ve Altay çevresinde “demirciliğin” geliştiği tespit edilmiştir. Türklerin tarih sahnesine çıkışlarında “demirci” oldukları göz önünde tutulursa, Altay çevresinde MÖ. en geç yarım bin yıl önce Türklerin yaşamış oldukları kabul edilmelidir”20 .

Anav Kültürü (MÖ. 4000-1000) 

Türkitan’da en eski medeniyet merkezlerinden biri de Batı Türkistan’da Aşkabad yakınlarında bulunan Anav bölgesidir. Anav’da yapılan kazılarda oldukça gelişmiş yerleşik bir kültüre rastlanmıştır. Anav kültürünün insanı, güneşte kurutulmuş tuğlalardan yapılan evlerde oturuyor; koyun, sığır gibi hayvanları besliyor; çiftçilik yapıyordu.21

Aynı yerleşik kültürün bir benzeri de Namazgâhtepe’de ortaya çıkarılmıştır. MÖ. 2500 yıllarına kadar geriye giden bu kültürün insanı, arpayı ve buğdayı dibeklerde öğütmesini ve bakırdan süs eşyası yapması biliyordu.22 Kalıntılardan koyunların yünlerinden de istifade edildiği anlaşılmaktadır.

Öte yandan, Anav insanının Mezopotamya ve Hindistan istikametinde yayılarak, Sümer ve Mohenja-daro kültürlerini yarattıkları tahmin olunmaktadır.23

Bütün bunlar, anayurtta kurulan ilk Türk medeniyetlerinden Anav kültürü dışındakilerin belli bir bölgede ortaya çıkmış olduğunu, gelişmelerini de o bölge sınırları içerisinde tamamladığını göstermektedir. Halbuki, Anav kültürü, diğer kültürlerden çok daha farklı bir yapı arz etmektedir. Her şeyden önce bu kültür, MÖ. 4000 yıllarından MÖ. 1000 yıllarına kadar uzanan üç bin yıllık bir süreye sahiptir. Bu kültürün insanı, diğer kültürlerden farklı olarak, hem yerleşik hayatı hem de hayvancılığı yani konar-göçer hayatı birlikte yürütebilmiştir. Fakat her şeyden önemlisi, Anav kültürü, ortaya çıktığı bölgeyle sınırlı kalmamış, Orta doğudan Çin’e, Hindistan’a kadar yayılmıştır. Örneğin Mezopotamya’daki Sümer kültürü ile Hindistan ve Pakistan’daki Harappa, Mohenja-daro kültürleri ve Çin’deki Yang-Shao kültürlerinin temeli de Anav kültürüne dayanmaktadır. Bir başka deyişle bu kültürleri yaratanlar, Türkitan kökenli Anav kültürünün Mezopotamya, Hindistan, Pakistan ve Çin’deki temsilcileridirler.24

Atlı-Göçebe Türk Medeniyetinin Özellikleri

Türkistan’ın son derece elverişsiz olan tabiat ve iklim şartları, Türkleri devamlı bir mücadelenin içerisine itmiştir. Türk’ün karakterlerini yaşayış tarzını, inancını, dünya görüşünü ve sanat anlayışını etkileyen bu mücadele iki yönlü olmuştur:

 a. Tabiata hâkim olmak için yapılan mücadele,
 b. Yaşamak için verilen mücadele.

Türklerin her şeyden önce kendilerini tabiata uydurmaları, yani onun kadar sert olmaları gerekmiştir.25 Aksi takdirde yaşamaları

 imkânsız olurdu. Zamanımızda bir bilginin dediği gibi, onlar sert ve acımasız tabiat ve iklim şartlarına karşı cesaretle meydan okumuşlar ve yine ona en uygun tepkiyi göstermişlerdir. Sonunda tabiata hâkim oldukları gibi, onun gerektirdiği karakterleri de almışlardır. Yani, maddi ve manevi dayanıklılık, demir gibi bir irade, kendine güvenmek, disiplin severlik, ileri görüşlülük, kararlılık, kanaatkârlık onların karakterlerinin başlıca özelliği olmuştur. Ayrıca milli dayanışma anlayışının icabı olarak fedakârlık, bağlılık, dostluk, minnettarlık, vefa, samimiyet, mertlik, dürüstlük, cömertlik ve konuk severlik gibi meziyetler de onlarda pek erken zamanlarda gelişmiş ve yerleşmiştir.26

Türkler, tabiatla mücadele ederken ona hâkim olmayı sağlayacak vasıtaları da bulmuşlardır. Bunlar:

1. Yasalar ve törelerle düzenli şekilde işleyen devletler kurmaları,
2. Tabiatın gerektirdiği hayat tarzını gerçekleştirmiş olmaları.

Türklerin tarih boyunca kurdukları devletlerin sayısı yüzün üzerindedir. Bu rakam, diğer bütün milletlerin tarihleri boyunca kurdukları devletlerin sayısından fazladır. Türklerin asıl başarıları ise, içinde yaşadıkları çevreye uygun hayat tarzını geliştirmiş olmalarıdır. Bu, “atlı-göçebe” hayat tarzıdır.27 Bundan dolayı da kurdukları medeniyete, “Atlı-Göçebe Medeniyeti” adı verilmiştir.28

Atlı göçebe hayatın temelini Andronov kültürü oluşturmaktadır. At, aynı zamanda göçebe hayatın temel unsurudur. Göçebelerin günlük hayatı atın üzerinde geçer. Büyük hayvan sürülerinin sevk ve idaresi, hayvanların bir arada tutulması ve korunması otlakların önceden seçilmesi ve elde tutulması gibi bozkır ekonomisi için gerekli bütün işler, zamanın en süratli vasıtası olan at sayesinde gerçekleştirilirdi. Daha da önemlisi, devlet at üzerinde kurulur ve at üzerinde yönetilirdi. 29

Atı evcilleştirip binen ve ondan bir savaş aracı olarak yararlanan en eski kavim Türkler olmuştur. Başta Çinliler olmak üzere Avrupalı kavimlerin neredeyse tamamına yakını ata binmeyi Türklerden öğrenmişlerdir.30

 Göçebe hayatın diğer bir önemli unsuru da demirdir. Demir, silah sanayiinin başlıca madenidir. Andronovo kültürün son zamanlarında düşmanaş görülmeye başlayan demir,31 MÖ. 1000 yıllarından itibaren Türkitan’da yaygın bir şekilde kullanılır olmuştur. Eski destanların da gösterdiği gibi, demircilik Türklerin adeta milli sanatlarıdır.3

Göçebelik, birçok bakımdan çiftçiliğe göre üstün ve yetenek isteyen bir hayat tarzıdır. Büyük sürülerin sevk ve idaresi, geniş sahalarda sürekli dolaşma, mer’a vemülk hukuku bakımından kaçınılması imkansız çatışmalar, oymak teşkilatları, hayvan yetiştirici göçebelikle ilgili her şey bir diğeri ile sıkı sıkya bağlıdır. Bunun tabii sonucu olarak görüş ufku genişler, cesaret, oymağa bağlılıkşuuru, hükmetme gururu, teşkilatçılık kabiliyeti hülâsa, devlet kurmak için bütün vasıflar gelişir. Bu ruhi kabiliyet ve meleke ile yetişen insanlar, çiftçi kavimleri yendikten sonra, sürülerini barındırma imkanlarına da sahip doğuştan hakim unsur ve devlet kurucu oluverirler.33 Diğer taraftan bu hayat tarzı onların teşkilatçılık ve askerlik kabiliyetlerinin gelişmesine de yardım etmiştir. Ayrıca, Türkitan’nın son derece sert olan iklim şartları, şahsını, ailesini ve malını korumak isteyen herkesi asker olarak yetişmeye adeta zorlamış, bu yüzden de, eski Türklerde “halk ordu- ordu halk” olarak görülmüştür.

Moğolların Deşt-i Kıpçak’a gelişiyle daha batıya gitmek zorunda kalan bazı Kuman kabileleri, temel geçim kaynakları olan hayvan sürüleriyle beraber göç ettiler. Özellikle Macar topraklarında, Kuman göçebeleri sığır ve koyun besiciliğini sürdürdüler. Buraya yerleşen Kuman çobanları, yanlarında uzun tüylü kendilerinin
beslediği komondor adlı köpek türü bulunduruyorlardı 


Pek yaygın olmamakla beraber Kuman kabileleri arasında tarımla
uğraşanlar vardı. Tarımla uğraşan Kumanlar başlıca mısır, arpa ve buğday ekiyorlardı 
Kıpçak kabilelerinin yaptıkları diğer ekonomik faaliyetlerden birisi de avcılıktı. Kıpçak toplumunda avcılık yaygındı. Kıpçaklar, kürk ve deri ihtiyaçlarını karşılamak için ava çıkarlardı. En çok da tilki, samur, kunduz, kulan, ceylan, antilop, geyik gibi hayvanları avlarlardı. Avlanılan hayvanların kürkleri, başka ülkelere pazarlama açısından oldukça önemliydi 

Kumanların ilgilendikleri en önemli ekonomik faaliyetlerden birisi de ticaretti. Kumanlar, Karadeniz ve Azak Denizi’nin kıyılarındaki limanlarda uluslararası ticareti desteklediler. Ayrıca doğu ticareti olarak adlandırılan kendilerinden önceki Türk kavimlerinden devraldıkları İdil ticaretini sürdürdüler.

Komondor köpeğinin özellikleri nedir

Komondor, cesur, dikkatli ve kendisine güvenen bir yapıya sahip olan, sürü gütmekte başarılı bir köpek ırkıdır

Komondor köpeği iriliği ve 20-27 santimetrelik taranmayan tüyleriyle bilinir. Ağırlığı 52-60 kilo arasında değişir. Ortalama 10-12 yaşına kadar yaşar.

Sürü gütmekte başarılı olan bu ırktaki köpekler, kendine güvenen, korumacı ve sadık hayvanlardır. Bir tehdit unsuru olmadıkça sakin ve arkadaş canlısıdırlar. Fakat tehdit varsa canı pahasına kavga eder. Büyüdüklerinde çok büyük ve güçlü oldukları için yavruyken eğitim alması tavsiye edilir.

Komondorların kürkünde oluşan düğümlerin elle açılması gerekir. Islanan kürklerinin kuruması bazen günler alabilir. Bu cinsin özelliği olan tüyleri onları vahşi hayvanlardan korur. Tüyleri neredeyse hiç dökülmez.

Komondor cinsi köpekler çok fazla egzersiz ihtiyacı duyduğu için arazide yaşamaları daha uygun olur.

Hungarikumlar: Macar çoban ve av köpekleri

Bundan bin yıl önce Asya’dan Avrupa’ya göçen Macar kavmi beraberinde göçebe kavimlere özgü gelenek ve göreneklerini de getirmişti.  Hayvancılıkla uğraşan Macar kavmi bu göç esnasında yaklaşık tahminen on milyon kadar büyük ve küçükbaş hayvan da taşımıştı.

Bu kadar büyük sürüler çoban köpekleri  olmadan olmazdı elbet. İşte bu çoban köpekleri Macarların Orta Asya’dan getirdiği ve daha sonra da cinsleri burada daha da gelişen köpeklerdir. Komondor, Kuvas, Puli, Mudi türü köpekler Macar çoban köpekleridir. Macar tazısı, Erdel Koposu ve Macar Agarı ise Macar av köpekleridir.

Macar çoban köpeği türlerinin Macarların 5. yüzyıldan bu yana Asya’nın bozkırlarındaki göçebe hayvancılık döneminde geliştiği düşünülüyor. Tarihçilere göre bu dönemde Macarlar göçebe hayvancılığın yaşam biçimini Asya’nın Türk halklarından öğrendiler. Macar köpek türlerinin benzerlerine bugün de eski hayat alanlarında ve göç yollarında rastlamak mümkündür.

Komondor

En büyük vücuda sahip olan Macar köpek türüdür. Dil bilimcilere göre Komondor  adı eski Kıpçak Kuman Türklerinden gelmektedir. Yani Komondor, “Kumanlar’a ait” anlamına gelir. Macarcada Kumanlara Kun denir ve köpek türünün adı da “Kun’dur” türetme kelimesinden gelmektedir. Bu da bu köpeğin aslında Kunlarla birlikte geldiğine işaret etmektedir. Bu köpek hem güçlü vücut yapısı ve hem de kıvırcık uzun tüyleri nedeniyle çok farklı özelliklere sahiptir. İşte bu kıvırcık tüylü, çok yoğun ve bir koyun postuna benzeyen vücudu nedeniyle soğuk bozkır ayazına dayanabilen bir tür olarak geçmişte çok popüler olmuştur. Ayrıca bu tüylü postu onu sürüyü kurtlara karşı korurken daha da daha güçlü kılmaktadır. Cesareti ve sadakati çok yüksektir.

Kun Türklerin ilk adlarından biridir Kunlarda başlamışız birlik oluşturmaya Hunlar Kunların devamıdır sonrasıdır Çin tarihi kayıtlarında geçer kunlar

İslâm kaynaklarından (El-Bîrûnî, 1050 sıraları, Mervezî, 12. asrın ilk çeyreği) anlaşıldığına göre, Orta Asya'da Kun adlı bir Türk kavmi, 10. yüzyıl başında Kuzey Çin'de kurulan Moğol K'i-tan devletinin bilhassa 936'da Çin'de Liao sülâlesi olarak bütün kıtayı ele geçirme teşebbüsü karşısında, yerlerini terk edip "Sanlar ülkesi" (Şâriya)'ne doğru çekilmiştir.[1]

---

[1] İbrahim Kafesoğlu, Türk Milli Kültürü, Ötüken Neşriyat, İstanbul, 1998, s. 187.

Kıpçakların göç nedenleri verilen kaynaklarda da görüldüğü üzere, K'i-tan baskısı, yer ve otlak darlığı sebebiyle İdil nehri üzerinden Batı'ya yöneldiler. Ancak bu bilgiler X. ve XII. Asırda meydana gelen göçler için geçerlidir. Türk milli destanlarına ve Ermeni, Gürcü ve Süryani gibi yabancı kavimlerin yazılarına bakılacak olursa yukarıda da zikredildiği gibi Kıpçakların çok eski zamanlardan beri Kafkasya’ya göç etmekte olduklarını görmekteyiz.

              Oğuzname olarak bilinen milli Türk destanlarında: Uygur, Kanglı, Kıpçak, Kalaç, Karluk ve Oğuz’dan ibaret Altı-Urug arasında Kıpçakların da bulunduğunu belirtmektedir. Uygurca Oğuz Kagan Destanı’nda Kıpçaklar hakkında, Oğuz  Kagan’ın İtil nehrini geçmesine yardım eden Uluğ-Ordu Beg’e buraları vermesi ve adını Kıpçak-Beg olarak değiştirmesi şeklinde geçmektedir. Buradaki ismin “kabuçak” yani “ağaç-kovuğu-, içi boş ağaç” anlamına geldiği belirtilmektedir. Reşidedin Oğuznamesin’de Kıpçak ismi, Oğuz’un Kıl-Baraklar ile savaşı sırasında Oğuz’un askerlerinden birisi Kıl-Baraklar tarafından öldürülmüş, askerin eşi yakınlarda “içi çürümüş ve oyulmuş ağaca” gidip çocuğunu doğurmuş. Çocuğu Oğuz’a getirdiklerinde durumu anlatmışlar, Oğuz da bu çocuğa kabuk kelimesinden türeyen Kıpçak adını koyduğu, Kıpçakalrın bu çocuğun soyundan geldiği, Oğuz’un daha sonra bu Kıpçaklara Atıl ve Yamansu (Yayık veya Don ırmağı) kıyılarını yurt edinmelerini emretmiş olduğu anlatılmaktadır. Dağıstan/Lari Oğuznamesi’nde Kıpçaklar’ın Sasanlılardan, 226 yılından, çok önceleri Dağıstan ve çevresine yerleşmiş oldukları anlatılmaktadır

Kartel-Gürcistan tarihinde, ilk İber/Kartel destansı tarihi olan “Kartlis-Çkhovreba” (Gürcistan’ın Hayatı) kitabının başında, Karadeniz ile Hazar denizi arasındaki yerli Sekiz-Kardeş Urug ile, bunların ülkeleri (Oğuzname’de anlatıldığı gibi) istila ederek hâkim olan “Khazarlar”, “Türkler” ve “Kıpçaklar”ın Makedonyalı İskender’den çok önceleri, Kür ile Aras ve Çoruk boylarına gelip yerleşmelerinin hatıraları anlatılmaktadır.

Yine Zeki Velidi Togan’ın eserinde, “Kıpçak unsurunun bir kısmı öteden beri Edil’in batısında bulunmuştur. Oğuz destanında, Oğuz han’ın batı seferinde iken Kıpçakları Edil’in batısında Yaman-Su adlı bir yerde yaşayıp, şimalde İt-Barak(Fin) kavimleri ile, cenupta (Kafkasya) Derbend’de hudud muhafızlığı etmekle vazifelendirdiği anlatılıyor. Bu rivayete göre bu saha, Kıpçak’ın Yurdu idi; oradaki kavimlerden vergi toplayıp, Oğuz Han’a göndermekle muvazzaftı. Kendisine Indır (Terek-Sulak nehirleri arası) Tarıgı (Dağıstan’da Samandar şehri) adlı yerler, has tımar olarak verilmiştir

Süryani Mar Abas Katina’nın eserinden naklen (VII. Yüzyılda) Muş bölgesinden yetişme Ermeni tarihçisi Khorenli[1]’nin verdiği bilgilerde, Hudude’l-Âlem’de, Atıl-Yayık arasındaki kesimde, “doğusunda B.radha, güneyinde Khazar, barısında dağlar (Urallar) ve kuzeyinde Macar (Başkurt)” urugları bulunan “Vanandar” bölgesinden bahsedilmektedir. Khorenli’nin eserindeki bilgi İbn Fadlan’ın eseri ile mukayese sonucu tarihe uygun olduğu görülmektedir. (Kıpçak kolundan) Bulgarlara akraba olan Vanandlar’ın Dağıstan’da kalan kısımları, Arap kaynaklarında Vlndr yahut Vnndr—Vanandar—ismi altında zikredilmektedir. Kars Sancağı’na 1064’te Selçuklular’ın gelişine kadar hep, Vanand denilmiştir. Batı kaynaklarında da bu isim burası için geçmektedir. 150 yılında Ptolemeus’un “Edil havzasında yaşayan bir kavim” diye andığı Sabirlerle komşu “Borusk”lar, Zeki Velidi Togan’a göre Bulgarların diğer bir kolu olan “Boroç, Boroçoğlu/Borçalı”lardan ibarettir. [2] Bu Borusklar diğer kaynaklarda “Barsel” olarak da geçmektedirler. Arap kaynaklarında, Edil-Bulgarları ile Khazarlar’ın mühim bir boyu sıfatıyla Barsula adını verdikleri bir kabileden bahsedilir. Bizans kaynaklarında, Barsulia şeklinde yazar. Baraç ve Kıpçak kabile adlarında Boroç-oğlu şeklinde yazılan isimlerinin de aynı kabilenin adı olduğu tahakkuk edilmiştir. Bu kabilenin mühim bir kısmı, bugün Orta-Kür ırmağı sağında eski Gogaren ülkesinin doğu kısmında, kendi adlarıyla Borçalılar (ve Karapapaklar) adı ile yaşamaktadırlar. Kaynaklardan edinilen bilgiden, “Kuzeyliler”den Khazırlar ve Barsıllar, iki defa Valarş(194-216) ve iki defa da Büyük Tridat (287-323) çağında olmak üzere dört kez, Kür ve Aras boylarına ve daha güneylere akın etmiş olup, sonuncusunda da yerleşmişlerdir.[3]

---

[1] Khorenli’ye İzafe Edilen Armenya Coğrafyası, rusça tercümesi için araştırmacılar, K. Patkanof, 1877 San-Petersburg, s.35-38’e bakabilirler.

[2] Zeki V. Togan, Giriş, s. 168.

[3] Fahrettin Kırzıoğlu, Yukarı- Kür ve Çoruk Boylarında Kıpçaklar, Türk Tarih Kurumu, Ankara, 1992.

Kuvas

Kuvas bir teze göre bu bölgeye gelen Macarların beraberinde getirdiği bir köpek türüdür. Ancak bazı araştırmalar ise, bu köpeğin daha sonra gelen Peçenekler tarafından getirildiğini savunur. Bu köpek türü Anadolu’daki Akbaş türünün bir akrabasıdır. Ortaçağ’da Macaristan büyükbaş hayvan ticaretinde büyük şehirlere hayvan pazarlarına götürülen sürülerin değişmez koruyucusu olarak kullanılmıştır. Daha sonra ise çiftlikleri koruyan hayvan olarak tutulan bir köpek türü olmuştur. Beyaz dalgalı tüylü büyük bir hayvandır.

Tarihi çin kayıtlarında bu köpek isimi geçiyor Çine hediye olarak gönderilmiş

Puli

En çok sevilen ve dünyada da en çok tanınan Macar köpek türlerindendir. Yüzyıllar boyunca küçük ve büyük sürülerde çobanların en büyük yardımcısı olmuştur. Çok zekidir ve çoban sürüyü idare ederken, onun ne istediğini hemen kavrar. Bir tek Puli bile yüzlerce hayvandan oluşan sürüyü yönlendirebilir. Kıvırcık tüyleri yerlere kadar uzar.  En tanınmışı siyah olandır, ama beyaz gri veya lekeli türü de vardır.

Pumi

17. ve 18. yüzyıl dolayında Puli ve merino koyun sürülerinde çoban köpeği olan bir tür terrierin melezleşmesiyle ortaya çıkmıştır. Çobanlar arasında sevilen bir köpektir. Spor sallarında da popülerdir. Akıllı ve çok enerjik bir hayvandır. Çok cüsseli olmayan vücudu kıvırcık ve yarı uzun tüylerle kaplıdır. Kulakları iniktir. Gri, siyah, beyaz ve kirli beyaz türleri vardır.

Yine Antik çin köpekleri içerisinde ırkı karışmış durumda bile olsa bu köpeğin kanı var bazı antik ırk köpeklerde.Konu dağılmasın diye fazla uzatmıyorum resimleri ve yaşadığı şehirler mevcut elimde

Mudi

Macar çoban köpeklerinin Alman çoban köpekleriyle melezleştirilmesi sonucunda bu tür ortaya çıkmıştır. Bu nedenle çobanlar bu türe Alman Pulisi adını da verirler. Orta büyüklükte, kulakları dik, sık ve kıvırcık tüylere sahip bir türdür. Çok enerjik ve zeki bir hayvandır. Uzun ömürlüdür.

Macar tazısı

Kopo türüne yakın olan bu Macar tazısı Macarlarla birlikte Avrupa’ya gelmiştir. XII yüzyıl resimlerinde de kaydedilmiştir. Bugün bilinen tazı av köpeği işte Macar tazısı ve daha sonra Osmanlının getirdiği Agar türünün melezleştirilmesiyle ortaya çıkmıştır. Orta büyüklükte vücuda sahip ve estetik görünümlü bir hayvandır. Kısa tüylü cinsi olduğu gibi uzun tüylüsü de vardır. Çok zeki ve koklama kabiliyeti çok yüksek bir hayvan olarak bilinir. Sakin bir köpektir bu nedenle ev koruma köpeği olarak kullanılmaz.

Erdel Koposu

Bu bölgeye gelen Macarların beraberinde getirdiği bir tür Kopo cinsinin bu bölgedeki köpeklerle melezleştirilmesiyle Erdel Koposunun atası olan Panon Koposu ortaya çıkmıştır. Daha sonra bu tür görece kapalı bir bölge olan Erdel’e götürülmüş bölgedeki güçlü çoban köpek türleriyle melezleşmiş ve Erdel Koposu ortaya çıkmıştır. Bu av köpeği büyük avların yakalanmasında çok yararlıdır. Onunla ayı bile avcına bile çıkılabilir.  Orta büyüklüğe sahiptir. Bir cinsi uzun bacaklara sahiptir. Bu cins siyah ve beyaz lekelidir. Kısa bacaklı türü ise kızıl beyaz renklidir.

Macar Agarı

Macarların Agar türü köpeklerle daha Orta Avrupa’ya gelmeden önce avlandıkları bilinmektedir. İlk Macar Kralı olan Aziz İstvan döneminde de avlarda Agar türü köpekler avcılara eşlik etmiştir. Bugünkü Agar türü Osmanlıların getirdiği köpeklerle melezleşerek oluşmuştur.

Türkinfo  Macaristan Ankara Büyükelçiliğinin desteğiyle hazırlanmıştır.

Aslında yaptığım 55 bin yılı taramak köpekler üzerinden yola çıkarak toplumların yaşadıklarını ortaya koymak.Arka planda bu var .Bu totem inancının başlangıç halklarının dan başlayarak iz sürmek her alanda her sahada.Zor olsa da çok önemli  bilgileri topladım Türk tarihi açısından aslında insanlığı ilgilendiriyor sadece Türklükle sınırlı kalmıyor etki sahası çok büyük .